Wanneer een taxatierapport niet gevalideerd wordt, is een plausibiliteitstoets van een taxatierapport een essentieel onderdeel van een zorgvuldig en professioneel taxatieproces. Toch blijkt in de praktijk dat deze controle niet altijd met de nodige zorgvuldigheid wordt uitgevoerd.

Wat houdt een plausibiliteitstoets in?

Met een plausibiliteitsverklaring bevestigt een controlerend Register-Taxateur dat het rapport voldoet aan geldende regelgeving en dat het begrijpelijk, aannemelijk en geloofwaardig is. Deze verklaring geeft het signaal af dat er in het economisch en maatschappelijk verkeer vertrouwen mag worden gesteld in het rapport.

De plausibiliteitstoets richt zich op verschillende onderdelen van het rapport. Denk aan de objectiviteit en onafhankelijkheid van de Register-Taxateur, de aansluiting op de opdracht, en het juiste gebruik van het waardebegrip in relatie tot het doel van de taxatie. Ook wordt gekeken of de objectafbakening helder is, referenties relevant en voldoende geanalyseerd zijn en of de berekeningen en marktanalyse logisch en navolgbaar zijn. Wanneer blijkt dat één of meer van deze elementen tekortschieten, mag de plausibiliteitsverklaring niet worden afgegeven. Pas na aanpassing van het rapport en een nieuwe beoordeling is verstrekking mogelijk.

Onafhankelijke toetsing vraagt om afstand

Door middel van een plausibiliteitstoets wordt voldaan aan het vierogenprincipe: een tweede Register-Taxateur beoordeelt het rapport. Die controlerende taxateur moet niet alleen voldoende deskundig zijn, maar ook onafhankelijk. Toetsen binnen dezelfde opdracht of tussen directe collega’s kan de objectiviteit ondermijnen. Een volledige en transparant gedocumenteerde beoordeling is essentieel, en kan blijken uit de bij de model plausibiliteitsverklaring behorende checklist.

Een kritische blik is noodzakelijk

In de praktijk blijkt dat de uitvoering van de plausibiliteitstoets wel eens tekortschiet. Zo toetsen Register-Taxateurs soms buiten hun eigen vakgebied of ontbreekt enige vastlegging van de plausibiliteitstoets in het dossier. Ook komt het voor dat een verklaring wordt afgegeven ondanks duidelijke tekortkomingen. Zulke situaties brengen risico’s mee voor zowel de uitvoerende als de controlerende Register-Taxateur.

Tuchtrechtelijke uitspraken laten zien wat er mis kan gaan. In een recente tuchtzaak kreeg een controlerende taxateur een maatregel opgelegd, mede omdat hij een plausibiliteitsverklaring had afgegeven voor een verkort rapport met evidente gebreken. Het toont aan hoe belangrijk het is om kritisch te blijven en professioneel afstand te bewaren. Een plausibiliteitstoets is geen formaliteit, maar een professionele verantwoordelijkheid. Het vraagt om zorgvuldigheid, onafhankelijkheid en het vermogen om ‘nee’ te zeggen als dat nodig is.